–निमकान्त पाण्डे
धर्म र राजनीति दुवै फरक विषय हुन् । धर्म व्यक्तिको आस्थासँग जोडिएको विषय हो । यसलाई लिएर हरेक व्यक्तिका आआफ्नै धारणा छन् । अर्कोतर्फ राजनीति आम जनता, देश वा कुनै निश्चित भूगोलको सञ्चालनसँग जोडिएको विषय हो । यी दुवैको एक अर्कासँग कुनै सम्बन्ध छैन, हुनु पनि हुँदैन । तर, प्राचीन समयदेखि नै हेर्ने हो भने धर्म र राजनीति दुवैमा एकअर्कालाई मिसाउने प्रयत्न हुँदै आएका छन् । धर्ममा राजनीति वा राजनीतिमा धर्मलाई जबर्जस्ती जोड्ने यो प्रयास आज पर्यन्तसम्म पनि सकिएको छैन । त्यसैको पछिल्लो उदाहरण भन्न सकिन्छ, भारतका विवादित धर्मगुरु धीरेन्द्रकृष्ण शास्त्री उर्फ बागेश्वर सरकारको नेपाल आगमनको तयारी ! यी भारतीय धर्मगुरु नेपालका डलर अर्बपति विनोद चौधरीको व्यावसायिक समूहको निमन्त्रणामा नेपाल आउन लागेका हुन् । चौधरी हाल नेपाली कांग्रेसबाट सांसद पनि छन् । व्यावसायिक क्षेत्रमा पकड जमाइसकेका चौधरी अहिले नेपाली राजनीतिमा पनि खुट्टा जमाउने प्रयत्नमा छन् । त्यसकारण पनि शास्त्रीको बैशाखी टेकेर उन्ले धर्म र राजनीतिलाई जोड्ने बहानामा अर्को लूटको बाटो तय गर्ने प्रयास गरिएको रुपमा हेरिएको हो ।
पहिला चौधरीकै चर्चा गरौं, उनी नेपालका पहिलो डलर अर्बपति हुन् । तर, उनीमाथि करछली, नेपाली पुँजीको विदेशीकरणलगायत थुप्रै आरोप लाग्दै आएको छ । तर, पिता र भाईहरुको अनुशासित र प्रभावशाली व्यावसायिक आचरणका कारण उनले तथा उनको समूहले उन्मुक्ति पाउँदै आएको छ । अझ उनी आफैं अब राजनीतिक छलाङ मार्ने प्रयासमा छन् । त्यो सफल भएमा नेपालमा बिनोद चौधरी र उन्सको मूहलाई पूँजी पलायनको यात्रामा अवरोध गर्न छुने प्रयास असम्भवप्रायः नै हुनेछ । राजनीतिको त्यही अभीष्ट पूरा गर्नका लागि उनले अहिले भारतीय धर्मगुरुलाई नेपाल ल्याउन लागेका हुन् भन्ने कुरा स्पष्ट छ ।
नेपाल आउन लागेका शास्त्री भने भारतमा अत्यन्तै विवादित छन् । उनी कट्टर हिन्दूवादीका नाममा कट्टर जातिबादी पनि हुन् र भारतमा रहने सबैले ‘सीताराम जय’ भन्नुपर्ने जस्ता अभिव्यक्ति दिदै आएका छन् । उनले भारतलाई हिन्दू राष्ट्र बनाउनुपर्ने अभिव्यक्ति पनि दिँदै आएका छन् । उनीमाथि धार्मिक विद्वेष फैलाउने र सामाजिक सद्भाव भड्काउने खालका अभिव्यक्ति दिएको आरोप पनि लागेको छ । त्यसैले अतिवादी हिन्दूका लागि उनी प्रिय हुन सक्छन् तर बहुधार्मिक देशका लागि भने उनको अभिव्यक्तिले ठूलो हिंसा निम्त्याउन सक्छ । आफ्नो हिन्दू अतिवादी छविकै कारण उनी भारतका केही सत्तारुढ दलका नेताहरुसँग नजिक पनि छन् । बिनोद चौधरीले भारतको मध्य प्रदेशस्थित बागेश्वर धामका संस्थापक शास्त्रीलाई नेपालको पूर्वी नवलपरासीको दुम्कौलीमा रहेको उन्को ब्यापारिक लाभका लागि शाश्वत धामका नाममा खोलिएको निजी ब्यापारिक थलोमा ल्याउन लागेको हुन् । बिनोदकै छोरा चौधरी ग्रूप एवं सीजी कर्प ग्लोबलका प्रबन्ध निर्देशक वरुण चौधरीको निमन्त्रणामा भोलि भदौ १ गते आउन लागेका शास्त्रीले भदौ २, ३ र ४ मा कथा वाचन गर्ने तयारी भएको छ ।यस्ता धार्मिक प्रतिस्पर्धाले अन्य धर्म मान्नेहरुलाई उत्तेजित बनाउने र देशमा अराजकता सृजना गर्ने निश्चित छ, सरकारको ध्यानाकर्षण जरुरी छ !
भारतको सत्तामा अहिले हिन्दूवादी नेताको बाहुल्य छ । प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र उनको पार्टी भाजपा नै देशमा हिन्दूको बढावालाई जोड दिइरहेका छन् । उनको कार्यकालमा अल्पसंख्यकहरुमाथि बिभेद र अन्याय भइरहेको आरोप लाग्दै आएको छ । मणिपुरमा भइरहेको जातीय हिंसा, अन्य प्रदेशमा मुस्लिममाथिको धरपकड र हिन्दूवादीको संरक्षणका कारण भारतमा सद्भाव बिग्रँदै गएको छ । भारतको कंग्रेस पार्टीका नेता राहुल गान्धीले पनि मोदी सरकारमाथि घृणाको राजनीति फैलाएको आरोप लगाउँदै आएका छन् । धर्म र राजनीतिलाई जबर्जस्ती जोड्न खोज्दा समाजमा कस्तो असर पर्छ भन्ने एउटा उदाहरण अहिलेको भारत नै पर्याप्त छ । अझ यसका गहन असरहरु त भविष्यमा देखिने नै छन् ।
अहिले नेपालमा धर्ममा बिबादित ब्यक्ति शास्त्रीलाई ल्याउन खोज्नुले भारतको त्यो रोग नेपालमा पनि सार्न खोजिएको भान हुन्छ । अर्वपति चौधरीलाई लगाम कस्ले लगाउने ? धीरेन्द्र शास्त्री भारतीय सत्तासँग नजिक भएका र उनीसँग सम्बन्ध बढाउँदा बिनोद चौधरीको राजनीतिक अभीष्ट त पूरा होला, तर यसले नेपालको सामाजिक सद्भावमा पनि असर पार्न सक्छ । नेपालको राजनीतिमा भारतीय अनावश्यक चासो र हस्तक्षेप विगत लामो समयदेखि नै छ ।यहाँका धेरैजसो नेताहरु राजनीतिक रुपमा अगाडि आउन भारतका शासकहरुको समर्थन खोज्ने प्रयास हुन गरेकै पनि छ । यसका लागि यहाँका नेताहरुको त्यहाँका सत्तासँग नजिक र बिभिन्बन कालखण्डमा बिबादित बाबाहरुसँगको सम्बन्ध यसअघि पनि देखिएको नै हो । चौधरीको अहिलेको कार्य पनि त्यसैको निरन्तरता हो भन्ने स्पष्ट छ । तर, यो नेपालका लागि भने घातकसिद्ध हुनेछ । धार्मिक अतिवादीसँगको यो सहकार्यलाई नेपाली जनताले पनि बहिष्कार गर्न आवश्यक छ । राजनीतिक दलहरुले र सरकारले पनि यस प्रकारका गतिविधि गर्नेलाई बढावा दिनु उचित हुनेछैन, आगे सबैलाई चेतना भया ! जनधारणा साप्ताहिक