–प्रीति रमण
विपन्न वर्गले सानोतिनो रकम बचत गर्ने देशभरका सहकारीहरु अहिले समस्याग्रस्त अवस्थामा पुगेका छन् । ठूलो संख्याका नागरिकको बचत उठाएर यसको दुरुपयोग हुँदा अहिले हजारौं सर्वसाधारण पीडित भएका छन् । यी त्यस्ता नागरिक हुन्, जसको बचत रकम कतै औषधि खर्चमा, कतै सन्तानको शिक्षामा त कसैको दैनिक गुजारामा प्रयोग हुँदै आएको थियो । सहकारीमा रकम बचत गर्दै सानो घर बनाउने, व्यवसाय चलाउने वा सुन्दर भविष्यको कल्पना गर्ने यहाँ थुप्रै व्यक्ति छन् । उनीहरुको अहिले सपना खोसिएको छ । केही सहकारी सञ्चालकहरुको कारण सर्वसाधारण आफ्नो रकमका लागि पनि संघर्ष गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ । सहकारी सञ्चालकको बद्मासीको एउटा उदाहरण हो, पोखरा, चितवन र बुटवलका जनताको बचत रकम प्रयोग गरेर ग्यालेक्सी टिभी खोलिनु ।
सञ्चालक गितेन्द्रबाबु (जीबी) राईले सहकारी बचतकर्ताको करोडौं रकम प्रयोग गरेर ग्यालेक्सी टिभी खोलेका थिए । यसमा उनको मुख्य साझेदार थिए, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका अध्यक्ष रवि लामिछाने । टेलिभिजनमा रविको लोकप्रियताका कारण पनि यो नयाँ टिभी खोल्ने आधार बनेको थियो । तर, अहिले रवि राजनीतितर्फ लाग्दा ग्यालेक्सी डुबेको छ भने हजारौं जनताको करोडौं रकम पनि जोखिममा परेको छ । यसबारे पीडितले उजुरी गरेपछि राज्यले अहिले छानबिनको दायर अघि बढाएको छ ।
प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी)को टोली पोखरा पुगेर जीबी–रवि जोडिएको सूर्यदर्शन बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाको अनुसन्धान अघि बढाएको हो । ग्यालेक्सी फोरके टेलिभिजनका सञ्चालक समेत रहेका जीबी र उपप्रधान तथा गृहमन्त्री समेत भइसकेका तथा हाल बहालवाला सांसद रवि जोडिएको सहकारीको फाइलमाथि सीआईबीले अनुसन्धान अघि बढाएको हो । यो समूहका अर्का साझेदार नेपाल प्रहरीका पूर्व नायब महानिरीक्षक (डीआईजी) छविलाल जोशीको शंखमूलस्थित घरमा माघ २४ मा छापा मारेर बरामद भएको चार वटा सर्भरमाथि गहन अनुसन्धान गर्नुपर्ने पनि देखिएको सीआईबीले जनाएको छ । बरामद सर्भरहरुमा पोखराको सूर्यदर्शन सहकारीको मात्रै नभएर चितवनको सहारा सहकारी, वीरगञ्जको सानोपाइला ऋण तथा सहकारी, बुटवलको सुप्रिम सहकारीको समेत कारोबारको विवरण देखिएको छ । सूर्यदर्शन सहकारीका पीडितहरुले पछिल्लो समय रवि लामिछाने सहित ३ जना र संस्था समेत गरी १८ जना विरुद्ध पुरक जाहेरी समेत दिएका छन् ।
यो सहकारीका भएको ठगी प्रकरणका मुख्य योजनाकार मानिएका जीबी राई विरुद्ध डिफ्युजन नोटिस जारी भएको छ भने रेड नोटिसका लागि समेत पत्राचार भएको छ । प्रहरीका अनुसार यी सबै सर्भरहरु पहिले सम्बन्धित सहकारीकै कार्यालयमा थिए । तर प्रहरीले सहकारी विरुद्ध अनुसन्धान अघि बढाएपछि बरामद हुने डरले पूर्वडीआईजी जोशीको घरमा लगेर लुकाएका थिए । सहकारीको सम्पूर्ण कारोबार भएको सर्भर नै फाल्दा वा डिस्पोज गर्दा कर्जा दिएको तथा उठाउन बाँकी रकमको कारोबार समेत नष्ट हुने र रकम उठाउन नसकिने भएपछि उक्त सर्भर लुकाइएको खुलेको छ । पोखराको सूर्यदर्शन सहकारीको ठगी प्रकरणका मुख्य नाइके जीबीका साझेदार थिए पूर्वडीआईजी जोशी । उनीहरु दुवैको साझेदारमा ग्यालेक्सी फोर के टेलिभिजन समेत सञ्चालनमा आएको थियो ।
उनै जोशीको घरमा रहेको नेचर हबको कार्यालयमा सहकारी सम्पूर्ण सूचना भएको सफ्टवेयर लुकाएर राखिएको सूचना प्रहरीले छापा मारेर बरामद गरेको थियो । सूर्यदर्शन सहकारी ठगी प्रकरणमा संलग्न रहेको आरोपमा अहिलेसम्म प्रहरीले ५ जनालाई पक्राउ गरेको छ । १४ जना भने अझै फरार छन् । पक्राउ परेका पाँचै जना भने पुर्पक्षका लागि कारागार चलान भइसकेका छन् । सञ्चारमाध्यममा आएअनुसार पोखरा, चितवन र बुटवलका सर्वसाधारणले जम्मा गरेको ५२ करोड ४५ लाख रुपैयाँ ग्यालेक्सी टेलिभिजन चलाउने नाममा गोर्खा मिडिया नेटवर्क प्रालिका सञ्चालकले अपचलन गरेका पाइएको छ । ग्यालेक्सीका अध्यक्ष जीबी हुन् भने सञ्चालकताका रवि प्रबन्ध निर्देशक बनेका थिए । जीबी अहिले फरार छन् । पोखराको सूर्यदर्शन सहकारीका १९ हजार बचतकर्ताको ३० करोड, साहारा चितवन सहकारीका ८ हजार बचतकर्ताको ११ करोड ७१ लाख र बुटवलको सुप्रिम सहकारीका ८ हजार बचतकर्ताको १० करोड ७४ लाख रुपैयाँ हिनामिना भएको अहिले सार्वजनिक भएको छ ।
यस्तै, सोही समूहले रकम हिनामिना गरेपछि काठमाडौंको स्वर्णलक्ष्मी, वीरगन्जको सानो पाइला र नेपालगन्जको समानता सहकारी बन्द भएका छन् । जीबी राई रवि लामिछानेका अभिन्न मित्र हुन्, साझेदार हुन् र रविकै लोकप्रियताको प्रभावबाट जीबी राईले जनताको विश्वास आर्जन गरेर सहकारीहरुमा रकमको थुप्रो लागेको हो । रविकै लोकप्रियताका कारण जीबीले ग्यालेक्सीमा लगानी गरेको पनि स्पष्ट छ । तर, सहकारीबाट निजी कम्पनीमा लगानी हुनु गैरकानुनी थियो भन्ने रविले हेक्का राख्न सकेनन् र त्यस्तो लगानी भएको टिभीमा आबद्ध भए ।
यदि उनको यसमा चलखेल थियो भने त सरकारले अनुसन्धानको कारबाहीको दायरामा ल्याउनुपर्छ । रवि स्वयंले त आफूलाई यसबारे जानकारी नै नभएको दाबी गरेका छन् । तर, उनले भनेजस्तै सहकारीको पीडितको रकम फिर्ता गर्न भने कडा रुपमा लाग्नु उनको कर्तव्य हो । उनी सांसद रहकै क्षेत्रका चितवनवासीको पनि सहकारीमा रकम डुबेको छ । त्यसलाई फिर्ता गर्न र सहकारी कोही पनि पीडित नहुने गरी कानुन निर्माणमा लाग्न उनको भूमिका महत्वपूर्ण हुनेछ ।
