–निमकान्त पाण्डे ,
देशमा फेरि एक पटक वाम एकताको विषय उठेको छ । यसको उठान गरेकी छन्, पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले । गत सोमबार ‘केपी शर्मा ओलीः सपना, संघर्ष र संकल्प’ नामक पुस्तक लोकार्पण समारोहमा उनले प्रधानमन्त्री तथा एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई कम्युनिस्ट आन्दोलनलाई एकताबद्ध बनाउन सुझाव दिएकी हुन् । यसअघि पनि कम्युनिस्ट आन्दोलनलाई एकताबद्ध बनाउन प्रधानमन्त्री ओलीले खेलेको भूमिका महत्वपूर्ण रहेको भन्दै भण्डारीले आगामी दिनमा थप योगदान दिनसक्ने उल्लेख गरेकी हुन् ।
यद्यपि, प्रधानमन्त्री ओली कम्युनिष्टहरुबीच एकता सम्भव नभएको भन्दै नेकपा एमालेलाई एकलकाटे बनाइरहेका छन् । अर्को ठूलो कम्युनिस्ट पार्टी माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालसँग त ओलीको पानी बाराबारको जस्तै अवस्था छ । प्रचण्डले त ओली रहुन्जेल एमालेसँग एकताको विषय नहुने सार्वजनिक रुपमै जनाइसकेका छन् । यस्तो अवस्थामा एमाले पार्टीमा फर्किएर सक्रिय राजनीतिमा लाग्ने सोच बनाइरहेकी भण्डारीले भने कम्युनिष्ट घटकहरुबीच एकता हुनुपर्नेमा जोड दिएकी हुन् ।
नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलन गुट र फुटका कारण निरन्तर कमजोर हुँदै आएको छ । नेपाली राजनीतिक पार्टीहरुको इतिहासकै बराबरीमा नेपाली कम्युनिस्ट पार्टीको पनि इतिहास छ । २००६ सालमा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको स्थापना भए पनि लामो समयदेखिको विवादले कम्युनिस्टहरु एकत्रित हुन सकेनन् । बेलाबेलामा कम्युनिस्ट पार्टीको एकता र विभाजनका श्रृंखला चलिनै रहे, जसका कारण नेपालमा बलियो कम्युनिस्ट संस्कृतिले जरो गाड्न सकेन । पार्टी र तिनका नेताहरुले आफूलाई कम्युनिस्ट घोषणा गरे पनि व्यवहारमा भने लागू हुन सकेन । जसका कारण कम्युनिस्ट पार्टी र तिनका नेताहरुमाथि जनविश्वास बढ्न सकेको देखिँदैन । अहिले पनि नेपाली कम्युनिस्ट पार्टीहरु नेकपा एमाले, नेकपा माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी, विप्लव नेतृत्वको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी जस्ता दर्जनौ नाममा विभाजित छन् । अझै थुप्रै कम्युनिस्ट पार्टी छन्, जो अझै पनि संघर्षको क्रममा छन् । तर, कम्युनिस्ट पार्टीहरुको विभाजनका कारण नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलन भने कमजोर भएको छ ।
कम्युनिस्ट सिद्धान्त, उद्देश्य एकातिर छन् भने नेताहरुको राजनीति र आचरण अर्कोतिर छ । नीतिभ्रष्ट, सिद्धान्तभ्रष्ट र ब्यवहार भ्रष्ट भएका नेताहरुका कारण उनीहरु कम्युनिस्ट नेता हुन् कि पुँजीवादी बिचौलिया हुन् भन्ने संशय देखिएको छ । विश्वभरिकै कम्युनिस्ट र समाजवादी आन्दोलनको इतिहास एकता, संघर्ष, विभाजन र भ्रष्टिकरणबाट गुज्रिँदै अगाडि बढेकाले नेपालमा पनि त्यही समस्या देखिएको छ । तर, यस्तो समस्या सधैंभरि देखिँदा नेपाली कम्युनिस्ट पार्टीको धरातल अस्तित्वरक्षाकै संकटमा खस्किँदै गएको छ । कम्युनिस्ट दलबीच आफैंबीचको कलहले यी पार्टीमाथि जनताको विश्वास घट्दै गएको छ भने अन्य अप्राकृतिक गठबन्धन देखिएका छन् ।
नेताहरुका कृयाकलापका कारण सत्तास्वार्थका लागि दलहरुले जे पनि गर्नसक्ने सन्देश जनतामा गएको छ । त्यसकारण कम्युनिस्ट दलहरुबीचको एकता होस् वा गठबन्धन त्यो नै प्राकृतिक र देशका लागि हितकारक हुन्छ । यी दलहरुको गन्तव्य पनि स्पष्ट छ, समाजवाद । इमानदार बन्ने, राजनीतिक आदर्शलाई पछ्याउने, जनतालाई हेर्ने, देशलाई बुझ्ने र विश्वलाई पनि देशको हितमै बुझ्न प्रयास गर्ने हो भने कम्युनिस्ट पार्टीहरुबीचको एकता अत्यावश्यक देखिएको छ । यसले नेपाली कम्युनिस्ट पार्टीहरुको भविष्य पनि निर्धारण गर्नेछ ।
नेपाली कम्युनिस्ट पार्टीहरुबीचको विवादले अहिले सबै कम्युनिष्ट दलहरु कमजोर भएका छन् । नयाँ नयाँ दलहरुको उदय भएको छ । आगामी निर्वाचनमा कम्युनिस्ट पुराना दलहरुको भविष्य संकटमा परेको छ । विगतमा कम्युनिस्ट वाम गठबन्धनलाई जनताले दुई तिहाइ हाराहारीमा मत दिएका थिए । तर, त्यो जनमतलाई सदुपयोग गर्न नसक्दा गत वर्ष भएको चुनावमा फेरि कम्युनिस्ट दलहरु ओरालो लागेका छन् ।
त्यसकारण एकताबद्ध भएर जनताको हितमा काम गर्न खोजे कम्युनिस्ट पार्टीको एकतालाई जनताले पनि अनुमोदन गर्नेछन् । देशमा वामपन्थी दलहरुबीच सहकार्य र एकताको विषय आउनु आफैंमा सकारात्मक विषय हो । विगतका वाम एकता र विभाजनका नजिरलाई समीक्षा गर्दै एकताका साथ अघि बढ्ने आँट वामपन्थी दलहरुले गर्न आवश्यक छ । यसका लागि नेताहरुले आआफ्नो व्यक्तिगत इगोलाई भने पन्छाउनुपर्ने छ । केही वर्षयता एमाले र माओवादीले पटकपटक कांग्रेससँगको ‘अप्राकृतिक गठबन्धन’ गरेका छन् । जसको आलोचना हुने गरेको छ । यस्तो गठबन्धन सफल पनि हुन सकेको छैन । देश र जनताको समस्या समाधानमा कुनै उपलब्धि नै हात पार्न सकेको छ । तर, अब आपसी लडाइँलाई पन्छाएर कम्युनिस्ट नेताहरु एक ठाउँमा उभिने हिम्मत गर्ने हो कि ? यसका लागि ओली र प्रचण्डले आफूलाई तयार गर्न आवश्यक छ । यो नै कम्युनिस्ट आन्दोलनको हितमा छ, आगे सबै बामहरुलाई चेतना भया ! जनधारणा साप्ताहिक
