काठमाडाैं । नेपाली विद्यार्थी प्रकृति लम्सालको मृत्यु प्रकरणमा भारतको राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले उच्चस्तरीय छानबिन गर्न निर्देशन दिएको छ । ओडिसास्थित भुवनेश्वरमा रहेको कलिङ्गा इन्स्टिच्युट अफ इन्डस्ट्रियल टेक्नोलोजी (केआईआईटी विश्वविद्यालय) मा फेब्रुअरी १६ मा लम्सालको रहस्यमयी मृत्यु भएको थियो । सो घटनासँगै नेपाली विद्यार्थीमाथि भएको आक्रमणबारे छानबिन गर्न आयोगले निर्देशन दिएको हो । प्रकृतिका आफन्तले भारतको राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगमा उजुरी दर्ता गराएका थिए । उजुरीमा उनले कक्षाका साथी अद्विक श्रीवास्तवबाट हैरानी खेप्नुपरेको, विश्वविद्यालयको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध कार्यालय (आईआरओ) मा दुई पटक उजुरी दिँदा पनि बेवास्ता गरिएको कारण लम्साल आत्महत्या गर्न बाध्य भएको आरोप लगाएका छन् ।
यस्तै, न्यायको माग गर्दै प्रदर्शन गरेका नेपाली विद्यार्थीमाथि केआईआईटीका कर्मचारी र सुरक्षा गार्डहरूले गालीगलौज, धम्की र हातपात गरेर प्रदर्शन दबाउने प्रयास गरेको आरोप पनि उजुरीमा उल्लेख गरिएको छ । उजुरीकर्ताहरूले घटनामा संलग्न केआईआईटीका कर्मचारीसहित विश्वविद्यालयका संस्थापक अच्युत सामन्तविरुद्ध कारबाही गर्न माग गरेका छन् । उजुरीका आधारमा फेब्रुअरी २८ मा भारतको मानव अधिकार आयोगले अनुसन्धान महानिर्देशकलाई केआईआईटी विश्वविद्यालयमा तत्काल अनुसन्धान गर्न र १० मार्चभित्र प्रतिवेदन पेस गर्न निर्देशन दिएको हो ।
त्यस्तै, आयोगले घटनाको गम्भीरता हेरी कानुन विभागका रजिस्ट्रारलाई केआईआईटी विश्वविद्यालयमा प्रत्यक्ष छानबिन गर्न तीन सदस्यीय टोली गठन गर्न निर्देशन दिएको छ । उक्त टोलीमा एक वरिष्ठ प्रहरी अधिकारी, दुई अनुसन्धान अधिकृत र एक कानुनी अधिकृत रहने बताइएको छ । आयोगले छानबिन प्रतिवेदन मार्च २०२५ भित्र पेस गरिसक्नुपर्ने निर्देशन दिएको ‘द हिन्दु’ ले जनाएको छ। यता, केआईआईटी विश्वविद्यालयले भने उक्त घटनाको अनुसन्धानमा प्रहरीलाई पूर्ण सहयोग गरिरहेको दाबी गरेको छ । साथै, ४०० भन्दा बढी नेपाली विद्यार्थीहरू विश्वविद्यालयमा सुरक्षित महसुस गर्दै फर्किसकेको जनाएको छ ।
यसबाहेक, प्रकृति लम्सालको सम्झनामा नेपाली विद्यार्थीलाई छात्रवृत्ति प्रदान गर्न कोष खडा गर्ने प्रतिबद्धता समेत विश्वविद्यालयले जनाएको छ ।नेपालमा पूर्वाञ्चल विश्वविद्यालय र त्रिभुवन विश्वविद्यालयले केआईआईटी फर्किन नचाहने विद्यार्थीहरूको क्रेडिट ट्रान्सफरको व्यवस्था मिलाउने प्रतिबद्धता जनाएका छन्।
