काठमाडौं । हरेक वर्ष मार्च १४ तारिखका दिन विश्वभर नदीका लागि अन्तर्राष्ट्रिय कार्य दिवस मनाइन्छ। नदीहरूको महत्त्व र साझा पानीको स्रोतलाई प्रकट गर्ने सम्बन्धमा, फ्रेडरिक नौमन फाउन्डेसन फर फ्रिडमको दक्षिण एसिया कार्यालयले बुधबार ‘नदीहरू दक्षिण एसियाका लागि जीवन रेखा’ नामक एक दिवसीय क्षेत्रीय सम्मेलनको आयोजना गर्यो।
नेपालस्थित संघीय गणतन्त्र जर्मनीको राजदूतावास, समृद्धि फाउन्डेसन र जर्मन–नेपाल फ्रेन्डसिप एसोसिएसनको सहकार्यमा एफएनएफले संयुक्त रुपमा आयोजना गरेको उक्त सम्मेलनमा पूर्वसंसद् सदस्यहरू समेत सम्मेलित जर्मन ग्रुप अफ लिबरल इन्टरनेसनलका प्रतिनिधिमण्डलको सहभागिता रह्यो। सम्मेलनको उद्देश्य क्षेत्रीय सीमापार सहयोगलाई सुदृढ गर्न सरोकारवालाहरूको नेटवर्क निर्माण गर्न क्षेत्रीय संवाद, सहयोग र सहयोगलाई बढावा दिनु थियो। सम्मेलनमा आठ एसियाली देशका साथै युरोप र तिब्बती समुदायका अन्तर्राष्ट्रिय विज्ञहरूले जलस्रोतले प्रदान गर्ने चुनौती र अवसरहरू तथा नदी कूटनीति र बहुपक्षीय सहयोग प्रवर्द्धन गर्ने तरिकाहरूबारे छलफल गरेका छन्।
सम्मेलनको उदघाटन नेपालका पूर्वऊर्जामन्त्री डा प्रकाशशरण महत, एफएनएफ दक्षिण एसियाका प्रमुख डा कार्स्टेन क्लेन, नेपालस्थित जर्मन दूतावासका डेपुटी चिफ अफ मिसन डा स्टेफन रुसेकले गरेका थिए। महतले दक्षिण एसियाको मानव सभ्यताको विकासमा प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रूपमा योगदान पुर्याउने जलस्रोतको प्रचुर सहयोग गरेको उल्लेख गरे। तर, राष्ट्रिय तथा क्षेत्रीय स्तरमा कमजोर व्यवस्थापन र संयन्त्र यस क्षेत्रको विकासमा बाधक बनेको टिप्पणी गरे।
‘हामीले हाम्रा कृषि, औद्योगिक र सामाजिक आवश्यकताहरू पूरा गर्न प्रयोग नगरिएको जलविद्युत ऊर्जा क्षमतालाई उपयोग गर्न आवश्यक छ। सबैभन्दा माथि, प्रभावकारी क्षेत्रीय सहयोगमार्फत् साझा स्रोतहरूले यस क्षेत्रमा शान्तिलाई बढावा दिनेछ र यस क्षेत्रमा पर्याप्त लगानी आकर्षित गर्नेछ’, उनले भने, ‘जसले दक्षिण एसियाली देशहरूलाई जलवायु परिवर्तन, पानीको अभाव, खाद्य सुरक्षा, व्यापार र बढ्दो चुनौतीहरूको सामना गर्न सीमापार सहयोग बढाउन मद्दत गर्न सक्छ।’ सम्मेलनको अन्त्यमा, डा कार्स्टेन क्लेनले सम्मेलनमा भाग लिने र यस महत्त्वपूर्ण विषयमा योगदान गरेकोमा सबै विशिष्ट प्यानल र सहभागीहरूलाई धन्यवाद दिए।
